Kolejna część z zaniedbanej ostatnio serii „Jak to zrobić w Szwajcarii”, tym razem dla mieszkańców Szwajcarii, którzy zamierzają dołączyć do grona zmotoryzowanych. Pierwsza uwaga – jeśli mieszkasz w Szwajcarii, nie możesz zrobić prawa jazdy w Polsce.
Nauka jazdy i proces wyrabiania „prawka” w Szwajcarii bardzo różni się od tego w Polsce. Jest lepiej czy gorzej? Trudno powiedzieć, na pewno jest drożej, ale z drugiej strony bardziej praktycznie i wbrew pozorom mniej stresująco.
Pierwsza różnica – nie trzeba brać udziału w żadnym kursie jazdy! W zasadzie na pierwszym etapie – przed egzaminem praktycznym obowiązkowe są tylko dwa krótkie kursy teoretyczne. Do swojego samochodu można już wsiąść po zaliczonym egzaminie teoretycznym! I to niekoniecznie z instruktorem, ale ze znajomym, rodzicem, wujkiem, czy narzeczonym… Wjechać na autostradę można już w zasadzie pierwszego dnia za kółkiem.
Kolejna zasadnicza różnica – egzamin praktyczny jest naprawdę praktyczny, odbywa się w terenie, a nie na placu manewrowym. Parkuje się w prawdziwych okolicznościach przyrody i nikt nie używa linijki, żeby stwierdzić, czy zaparkowałeś dobrze czy źle. Zwykle na egzaminie sprawdzane jest również, jak kandydat radzi sobie na autostradzie.
Dalej – do egzaminu praktycznego możesz podchodzić tylko 4 razy (po 2 razie musisz wykupić jazdy z instruktorem, a po 3 razie iść do psychologa drogowego). Po czwartym nieudanym podejściu musisz odczekać co najmniej 2 lata przed następną próbą.
I na koniec – zdany egzamin praktyczny nie oznacza automatycznie prawa jazdy do końca życia. Po zaliczonym egzaminie należy zrobić 2 praktyczne kursy doszkalające w ciągu pierwszych 3 lat.
Poniżej przedstawiam dość szczegółowo proces nauki jazdy i robienia prawa jazdy w Szwajcarii. Mam nadzieję, że się przyda!
Jak wyglądają poszczególne etapy wyrabiania sobie „prawka” w Szwajcarii?
- Kurs pierwszej pomocy
- Aplikacja
- Egzamin teoretyczny
- Warunkowe prawo jazdy
- Kurs świadomości drogowej
- Egzamin praktyczny
- Tymczasowe prawo jazdy
- 2 dodatkowe kursy praktyczne
- Właściwe prawo jazdy
Nieco skomplikowane, prawda? Omówmy więc teraz wszystkie stadia tego czasochłonnego procesu.
- Kurs pierwszej pomocy (Nothelferkurs/premier secours) – przed rozpoczęciem procedury trzeba wziąć udział w kursie pierwszej pomocy. Taki kurs trwa 10 godzin.
- Aplikacja – złożenie wniosku o warunkowe prawo jazdy do Kantonalnego Urzędu Ruchu Drogowego (Strassenverkehrsamt/Office Cantonal des Automobiles et de la Navigation – OCAN).
Do wniosku należy dołączyć następujące elementy:
- Dowód tożsamości
- Dwa aktualne kolorowe zdjęcia paszportowe
- Aktualne (nie starsze niż 2 lata) zaświadczenie okulisty lub lekarza certyfikowanego przez Urząd Ruchu Drogowego
Dokumenty muszą być w oryginale.
- Egzamin teoretyczny – gdy tylko Twój wniosek zostanie potwierdzony, będziesz mógł aplikować o podejście do egzaminu teoretycznego. Najlepiej jest aplikować online.
Do egzaminu można się przygotować samemu, ale również można zapisać się na (nieobowiązkowy) kurs teoretyczny w szkole jazdy (ok. 100 chf lub mniej w pakiecie z innymi kursami).
Książki do nauki do testu teoretycznego można zakupić w szkołach jazdy lub w zwykłych księgarniach. Najwygodniej jednak kupić aplikację na ipada/smartfona z pytaniami. Wtedy można przećwiczyć test w takiej samej formie jak na egzaminie.
Egzamin odbywa na komputerze i trwa maksymalnie 45 minut. Składa się z 50 pytań wielokrotnego wyboru. Aby go zdać nie można podać więcej niż 15 błędnych odpowiedzi (niezaznaczenie poprawnej odpowiedzi też liczy się jako błąd). Egzamin można zdawać w trzech językach urzędowych Szwajcarii. W kantonach Berno, Glarus, Solothurn, St. Gallen, Thurgau, Neuchâtel i Zurich można również zdawać egzamin teoretyczny po angielsku. Osoby, które nie mówią w żadnym z wymienionych języków, mogą zdawać egzamin z tłumaczem certyfikowanym przez Urząd Ruchu Drogowego. Chyba jednak prościej się już nauczyć tych kilkuset pytań i odpowiedzi na pamięć…
- Warunkowe prawo jazdy. Zdałeś egzamin teoretyczny? Brawo! Otrzymasz teraz warunkowe prawo jazdy (Lehrfahrausweis/permis d’élève conducteur) na 24 miesiące bez możliwości odnowienia, które Cię uprawnia do prowadzenia samochodu wyłącznie w asyście drugiej osoby, która spełnia określone wymagania: posiada więcej niż 23 lata, ma prawo jazdy dłużej już 3 lata i zakończyła swój okres warunkowy. Twój samochód musi być oznaczony naklejką L z tyłu.
- Kurs świadomości drogowej (Kurs ueber Verkehrskunde/Sensibilisation aux problèmes du trafic routier). 8-godzinny kurs, na którym omawiane są najczęstsze powody wypadków drogowych. Ten kurs oraz wspomniany wcześniej kurs pierwszej pomocy to jedyne kursy obowiązkowe w procesie ubiegania się o prawo jazdy.
- Egzamin praktyczny – po otrzymaniu warunkowego prawa jazdy masz 2 lata na zdanie egzaminu praktycznego. Egzamin zdaje się w swoim własnym samochodzie lub w samochodzie szkoły jazdy. Samochód musi być dopuszczony do ruchu drogowego, w odpowiedniej kategorii i opatrzony oznaczeniem „L” z tyłu. Oprócz tego musi mieć zaciągany hamulec ręczny umieszczony między siedzeniami (nie taki wciskany nogą). Oczywiście musi być sprawny – egzaminator sprawdzi np. światła przed wyruszeniem w trasę egzaminu. Jeśli będziesz zdawać egzamin z automatyczną skrzynią biegów, otrzymasz wyłącznie prawo kierowania takimi pojazdami.
Kandydat musi mieć ukończone 18 lat i posiadać ważne warunkowe prawo jazdy. Test praktyczny obejmuje sprawdzenie umiejętności poruszania się samochodem w normalnym ruchu drogowym, parkowania i manewrowania samochodem. Nie ma „placyku” jak w Polsce, kierowca musi wykonać podane manewry w miejscach wskazanych przez egzaminatora, np. zaparkować bokiem na ulicy w mieście, zrobić awaryjne hamowanie lub cofanie na podanym odcinku.
Na egzaminie należy mieć ze sobą następujące dokumenty (w oryginale):
- Dokument rejestracyjny pojazdu
- Warunkowe prawo jazdy
- Dowód tożsamości (paszport, pozwolenie na pobyt lub dowód tożsamości)
Jeśli nie zdasz, musisz zaczekać co najmniej miesiąc, aby podjąć kolejną próbę. Natomiast jeśli Ci się nie uda zdać egzaminu w dwóch podejściach, musisz jednak wykupić godziny nauki jazdy z instruktorem. Nie możesz podejść do trzeciej próby bez przedstawienia zaświadczenia instruktora jazdy o ukończonym kursie praktycznym. Instruktor musi potwierdzić, ze wg niego jesteś gotowy do egzaminu.
Natomiast jeśli Ci się noga podwinie również za trzecim podejściem, aby próbować po raz czwarty musisz uzyskać opinię psychologa ruchu drogowego, czy nie ma przeszkód do tego, żebyś kierował pojazdem. (brak zaburzeń percepcji, motoryki, reakcji itp.)
Spotkanie z psychologiem ruchu drogowego trwa ok. godzinę. Polega na wykonaniu testów podobnych do gry komputerowej i kosztuje kilkaset franków. Jeśli psycholog wystawi pozytywną opinie, masz czwartą, ostatnią szansę na podejście do egzaminu praktycznego.
Jeśli oblejesz po raz czwarty, musisz zrobić sobie 2 lata przerwy, zanim będziesz mógł spróbować ponownie.
- Tymczasowe prawo jazdy. Zdałeś egzamin praktyczny? Gratulacje! To jednak nie koniec skomplikowanej drogi. Po zdaniu egzaminu otrzymujesz tylko i wyłącznie tymczasowe prawo jazdy na 3 lata. Masz niemal te same prawa co „normalny” użytkownik drogi i nie musisz już używać oznaczenia „L”. Nie dotyczą Cię jednak przepisy odnośnie jazdy po alkoholu – alkoholu po prostu nie możesz pić choćby w najmniejszej ilości przed prowadzeniem samochodu.
- 2 dodatkowe kursy praktyczne. Warunkiem uzyskania właściwego prawa jazdy jest przejście 2 dodatkowych kursów praktycznych. Obydwa kursy trwają 1 dzień. Pierwszy trzeba zaliczyć w ciągu 6 miesięcy od zdania egzaminu praktycznego, drugi w ciągu 3 próbnych lat.
Jak ich nie zrobisz w ciagu 3 lat, twoje tymczasowe prawo jazdy traci ważność i musisz zaczynać cały proces, łącznie z obowiązkowymi kursami i egzaminami od nowa.
- Właściwe prawo jazdy. Właściwe prawo jazdy ważne na całe życie otrzymuje się dopiero po upływie 3 próbnych lat pod warunkiem przejścia 2 dodatkowych kursów doszkalających.
KOSZTY ZROBIENIA PRAWA JAZDY W SZWAJCARII (zakładając sukces w pierwszym egzaminie). UWAGA! Ceny, tak jak wszystko w Szwajcarii, zależą od kantonu…
- Badanie wzroku: CHF 10 do 15
- Kurs pierwszej pomocy: CHF 100 do 200
- Książka przygotowująca do egzaminu teoretycznego: ok. CHF 30, lub aplikacja
- Egzamin teoretyczny: CHF 30 do 50
- Warunkowe prawo jazdy CHF 50 do 100
- Naklejka L – 6 chf
- Obowiązkowe kursy świadomości drogowej: CHF 200 do 280
- Nieobowiązkowe : Lekcja jazdy (45 do 50 Min.): CHF 80 do 90, plus jednorazowe ubezpieczenie do wykupienia przed lekcjami ok. CHF 100
- Egzamin praktyczny: CHF 120 do 130
- Prawo jazdy: CHF 35 do 50
- Nieobowiązkowe: kursy teoretyczne ok. CHF 100
Współpraca merytoryczna: Joanna Baird
trochę to absurdalne, ale jak to mówią co kraj to obyczaj
Wiesz co, Asia, ja w sumie podczas pisania tego artykułu też tak sobie pomyślałam. A raczej na plecach pojawiły mi się ciarki, gdy sobie uświadomiłam, że pośród normalnych uczestników ruchu drogowego są osoby, które siedzą za kółkiem po raz pierwszy i po ich prawej stronie siedzi osoba, która ani trochę nie jest kompetentna jako instruktor nauki jazdy.
Ale z drugiej strony nie słyszałam o jakiś wyjątkowych statystykach wypadków powodowanych przez niedoświadczonych kierowców i ten system działa nie od dziś…
Trochę to skomplikowane, choć nie wiem dokładnie jak to obecnie wygląda w Polsce, bo ja zrobiłam prawo jazdy jeszcze w zamierzchłych komunistycznych czasach :-). Wtedy przynajmniej ruch na drogach był minimalny i jakie samochody :-).
Mnie natomiast zainteresowało co do za test psychologiczny i dlaczego przechodzą go osoby które wcześniej egzamin oblały? Czy chodzi o wykluczenie, że nie daj Boże, są niezrównoważone psychicznie :-)).
W sumie to nie chodzi o kondycję psychiczną, ale o badania motoryki, percepcji i czasu reakcji. Dostaje się test na komputerze, który przypomina nieco grę komputerową.
Według mnie jak najbardziej prawidłowo. Nie wszyscy nadają się do prowadzenia samochodu. W Szwajcarii w dodatku komunikacja publiczna jest naprawdę świetna, dlatego jest wybór… W Polsce w niektórych miejscach bez samochodu jest się jak bez ręki.
Ten test przypominający grę komputerowa i wizyta u psychologa to są dwa oddzielne spotkania. Tak przynajmniej było w moim przypadku, miałam okazje nie zdać 3 razy egzamin praktyczny. Skierowano mnie najpierw na ten test na którym zabrakło mi jednego punktu. Gdybym go zdała miałabym jeszcze jedna szanse na egzamin praktyczny. Jednak tak się nie stało i wylądowałam u psychologa na pogadance. Sama pani psycholog nie była entuzjastka takiego badania , miałam wrażenie ze ona tez uważa to za absurd wiec dała mi zielone światło na kolejne 2 egzaminy. Za skromna sumę 250 fr.
Bardzo ciekawy post! Faktycznie, zdawanie prawa jazdy w Szwajcarii różni się bardzo od tego w Polsce, ale wydaje się bardzo praktyczne 🙂 Może i jest skomplikowane, zwłaszcza z tym tłumaczem, ale myślę, że im dłużej ktoś mieszka w Szwajcarii, tym ma prościej i tłumacz jest tak naprawdę tylko takim zabezpieczeniem w razie gdyby ktoś się zbyt mocno zestresował lub zapomniał słówka 😉
A jak wyglada sytuacja jak się słabo język zna ?
Zależy od kantonu 😉 U nas można zdawać po angielsku albo z tłumaczem…
Siema, a w jakim kartonie mieszkasz. Chciałbym zrobić prawko, ale w grę wchodzi tylko angielski.
No, to zależy od Twojego kantonu. Nie możesz zdawać w innym niż mieszkasz…
Witam.Szukam pomocy.musialem wymienic Pl prawoj jazdy na szwajcarskie(kat B tylko) chcem zrobic w szwajcarji uprawnienia na motor jak to wyglada.
A jak to wygląda w przypadku osób, które mają polskie prawo jazdy? Dobrze zrozumiałam na stronie EDA.admin,ch, że osoby, które mieszkają w Szwajcarii ponad 12 miesięcy muszą wyrobić sobie szwajcarskie prawo jazdy niezależnie od tego, czy mają już ten dokument z innego kraju?
„Do swojego samochodu można już wsiąść po zaliczonym egzaminie teoretycznym! I to niekoniecznie z instruktorem, ale ze znajomym, rodzicem, wujkiem, czy narzeczonym… Wjechać na autostradę można już w zasadzie pierwszego dnia za kółkiem.”….no raczej nie mozesz. Na autostrade mozesz wjechac tylko i wylacznie z instruktorem i podczas egzaminu z egzaminatorem jezeli bedzie ci kazal. Z „L” i partnerem obok nie mozesz wjezdzac na autostrade 🙂
Jak sie ma polskie prawo jazdy to mozna je wymienic w przeciagu roku na szwajcarskie
( z oplata ok 150 Fr), tylko po roku (jesli sie nie wymieni) trzeba zrobic nowe.
Dziwna sprawa, czyli w sumie kurs na prawo jazdy w takiej postaci jak w Polsce praktycznie nie występuje? Dużą kontrola i te etapy pewnie mają swój wpływ na bezpieczeństwo, ale dalej to jakieś dziwne. Z drugiej strony nasze egzaminy to tylko sztuczna jazda, która się nic nie ma do prawdziwych warunków na drodze, a tam uczą praktycznie.
No to jest kurs, tylko w etapach…
Bzdura.Można zrobić w Pl i do roku czasu wymienić w Szwajcarii.
Witam, mam pytanie. W innych krajach UE trzeba być zameldowanym poł roku żeby przystąpić do kursu na prawo jazdy. Czy w Szwajcarii to samo prawo obowiązuje? Muszę mieszkać w szwajcarii pół roku żeby móc zacząć robić prawo jazdy?
Jo, dzięki za dużo konkretnych informacji! Co do jednego mam pytanie. Napisałaś, że: „Pierwsza uwaga – jeśli mieszkasz w Szwajcarii, nie możesz zrobić prawa jazdy w Polsce.” Ale jak to? Czy nie mogę zrobić go np. przez wakacje w Polsce – bo dalej jestem studentką, i w sumie nie widzę w tym nic dziwnego? Skąd pochodzi ta informacja? Pozdrawiam 🙂
Nie możesz. Jak zrobisz w Polsce, a jesteś zarejestrowana w Szwajcarii, nie będziesz mogła jeździć w Szwajcarii…
A można zacząć przed 18 urodzinami czy już po? Jeżeli tak to ile przed urodzinami?
około 1000 franków za prawko to jest aż śmieszne ale z drugiej strony tam 1000chfr to nie tak dużo średni zarobek ma odniesienie do kwoty ale i tak jak polak myśli o 4k zł to aż sie przykro robi
1000chf ? Jak to mozliwe jak w niemczech jest ponad 2500euro za prawo jazdy. W Szwajcari tez jest kolo 3 tys chf spokojnie. Wiec lepiej wszystko zrobic w Polsce.
zadam pytanie. pracuje od 3 miesięcy w szwajcarskiej firmie posiadam prawojazdy kat B. od 15 lat. chce teraz zrobić kat.E. czy mogę zrobić to w Polsce czy musze w Szwajcarii
Mam pytanie co do dwoch kwestii, czy potrzebny jest meldunek w CH aby przystapic do egzaminu i czy mozna zdawa egzamin w jezyku angielski czy tylko w jezykach urzedowych?