Inicjatywa suwerennego pieniądza może namieszać w Szwajcarii i na świecie

W niedzielę 10 czerwca w Szwajcarii odbędzie się referendum ogólnokrajowe na temat jednego z najodważniejszych wniosków w historii szwajcarskiej demokracji bezpośredniej. Szwajcarzy – zwykli obywatele – zdecydują o radykalnej reformie systemu bankowego, która może zmienić oblicze szwajcarskiej bankowości i wpłynąć na światową gospodarkę.

„Pamiętajcie, proszę, dlaczego was stworzyliśmy” – taki oto napis wielkimi czerwonymi literami powstał na elewacji budynku w pobliżu głównej siedziby Banku Narodowego Szwajcarii w Bernie. Autorami grafitti byli członkowie komitetu inicjatywy Vollgeld wzywając banki do tego, żeby służyły gospodarce i społeczeństwu zamiast zajmować się spekulacją.

Jakie są wnioski inicjodawców?

Komitet Vollgeld chce zakazać bankom komercyjnym kreowania pieniędzy poprzez udzielanie kredytów przedsiębiorcom. Jeśli Szwajcarzy zagłosują na „TAK”, kwoty kredytów nie będą mogły przekraczać zdeponowanych sum. W rezultacie otrzymanie kredytu może stać się dużo trudniejsze. Kto ma tworzyć pieniądz według komitetu Vollgeld? Ma się tym zajmować Bank Narodowy, który obecnie robi to w niewielkim stopniu (obecnie generuje około 10% pieniędzy wprowadzonych do obrotu). Jeśli Szwajcarzy przyjmą propozycję, banki nie będą mogły już tworzyć pieniędzy – będą musiały operować środkami zdeponowanymi przez oszczędzających, pożyczać pieniądze od innych banków lub Banku Narodowego Szwajcarii. Jak przekonują członkowie komitetu, dzięki temu banki nie będą mogły spekulować, ani tworzyć sztucznych baniek finansowych, a państwo nie będzie już zakładnikiem „banksterów”.

Ależ to bzdura – argumentują przeciwnicy reformy, na których czele stoi sam SNB – Szwajcarski Bank Narodowy i członkowie Rady Federalnej (czyli kolokwialnie mówiąc szwajcarskiego rządu). Bank centralny przekonuje, że członkowie Komitetu Inicjatywy Vollgeld chcą naprawiać problem, którego nie ma. Dodają, że szwajcarski system bankowy jest zdrowy, nowoczesny i niedrogi. Wprowadzenie tej inicjatywy może być zagrożeniem dla banków komercyjnych, które nie będą w stanie udzielać kredytów.

Pomimo krytyki większości środowiska finansowego i politycznego, wiele osób zgadza się, że system finansowy musi zostać zreformowany. Stwierdzenie, że potrzebna jest reforma systemu bankowego to żaden absurd – powiedział profesor ekonomii Zuryskiego ETH, Hans Gersbach – ale inicjatywa Vollgeld to rozwiązanie zbyt radykalne.

Według najnowszych sondaży, Szwajcaria nie ma się czego obawiać, najprawdopodobniej inicjatywa przepadnie w referendum.

Legenda: Głosowanie z 10 czerwca, 2018 roku Rezultaty pierwszego sondażu Zielony – tak, Szary – niezdecydowany, Bordowy – nie Reforma systemu finansów – Inicjatywa suwerennego pieniądza Referendum na temat prawa dotyczącego hazardu Źródło: GfS Berno, Swissinfo.ch

To nie pierwszy raz, kiedy zwykli szwajcarscy Schmidtowie decydują na tematy, które mogą zachwiać w posadach nie tylko swoim krajem, ale i światem. Tak jest skonstruowany szwajcarski system demokracji bezpośredniej – wystarczy tylko 100 tysięcy podpisów, żeby zorganizować referendum na dany temat. Nie ma ograniczeń, jeśli chodzi o kwestie poruszane w referendach (tak jak w Polsce), dlatego obywatele często odpowiadają na ważne pytania dotyczące kwestii finansów państwa, wynagrodzeń, czy chociażby… długości płatnych urlopów. Inicjodawcy i przeciwnicy danej inicjatywy dobrze wiedzą, że sukces ich projektu lub kontrprojektu zależy od łaski obywateli, dlatego każda kampania promocyjna danego rozwiązania jest majstersztykiem politycznego PR. Obie strony zwykle bardzo prosto tłumaczą swoją argumenty starając się dotrzeć do każdego odbiorcy i podają bardzo konkretne przykłady. Nie ma tutaj politycznych sloganów i kiełbasy wyborczej znanej nam z Polski. Nie jest też tak, że właściwie nikt nie wie, o co chodzi!

A to wszystko dzięki broszurkom wyborczym, który otrzymuje każdy uprawniony do głosowania. Broszury zawierają treść proponowanej ustawy lub zmiany do konstytucji, argumenty zwolenników i przeciwników i stanowisko Rady Federalnej. Wszystko niezwykle proste i lapidarne, co sprawia, że słabo wykształcony rolnik może wyrobić sobie zdanie na temat planowanej reformy w przeciągu dwudziestu – trzydziestu minut. Swoją decyzję wysyła pocztą lub zanosi w zalakowanej kopercie do swojego urzędu gminy w dogodnym dla siebie czasie.

Taką broszurkę wraz z materiałami do referendum otrzymuje pocztą każdy uprawniony do głosowania w Szwajcarii.

Szwajcarzy głosują nie tylko nad naprawdę ważnymi kwestiami, ale i często. Co ciekawe, rzadko dają się przekupić. Weźmy chociażby pod uwagę wniosek o przedłużenie wakacji o 1 tydzień lub zniesienie abonamentu radiowo telewizyjnego. Obydwa przepadły w referendum. Szwajcarzy to cyborgi – jak skomentował mój kolega, który nie potrafił zrozumieć, jak można chcieć dobrowolnie płacić za media publiczne…

Może dlatego Szwajcarzy zwykle nie zgadzają się na populistyczne rozwiązania, bo są traktowani poważnie przez polityków? A traktowani są poważnie przez polityków, bo naprawdę mają coś do powiedzenia dzięki swojemu systemowi demokracji bezpośredniej? Jedno trzeba przyznać, jeśli jakiś naród prawdziwie jest suwerenem, to są to Szwajcarzy.

21 komentarzy o “Inicjatywa suwerennego pieniądza może namieszać w Szwajcarii i na świecie

  • 5 czerwca, 2018 at 8:37 am
    Permalink

    Mądrze napisane. W końcu mając swoje wady to nadal najlepszy kraj do mieszkania w Europie. Pozdrawiam serdecznie i życzę miłego dnia.

    Reply
    • 5 czerwca, 2018 at 10:48 am
      Permalink

      Jeszcze jakby był ciut tańszy… 😉

      Reply
  • 5 czerwca, 2018 at 11:37 am
    Permalink

    Vollgeld-Initiative to jest megaciekawy temat. Moim skromnym zdaniem inicjatywa godzi w najwazniejsza i najbardziej podstawowa zasade kapitalizmu i nowozytnej gospodarki – przekonanie o tym, ze kredyt wygeneruje w przyszlosci wzrost i ze ow wzrost mozna generowac nieustannie. Z tego przekonania bierze sie wysoka dostepnosc kredytow w normalnych gospodarkach, dzialajacych w oparciu o reguly gospodarki rynkowej.

    Jesli inicjatywa przejdzie, to system bankowy bedzie musial przejsc kompletna reorganizacje, ktora na pewno dotknie wszystkich (nie tylko tych, ktorzy obecnie maja konto w banku). Mam nadzieje, ze Szwajcarzy nie beda na tyle nieodpowiedzialni, zeby zaglosowac na TAK…

    A tu jeszcze dwa najlepsze artykuly, jakie na temat Vollgeld czytalem- rozkminiaja temat kompletnie i przedstawiaja cala palete efektow przyjecia tej inicjatywy w referendum (nie skonczy sie na kredytach). Pierwszy link dla zwyklych smiertelnikow, drugi dla herosow i polbogow ekonomii (mam nadzieje, ze filtr antyspamowy bedzie laskawy):

    https://www.republik.ch/2018/05/09/vollgeld-fuer-dummies
    https://www.republik.ch/2018/05/09/vollgeld-fuer-nerds

    A jakby komus bylo malo, polecam ksiazke profesora Harari z Uniwersytetu w Jerozolimie pt. „Sapiens – A brief history of humankind”, zwlaszcza zas rozdzial 16 na temat kapitalizmu, tutaj jego fragment:

    http://www.ynharari.com/topic/money-and-politics/

    Reply
    • 5 czerwca, 2018 at 12:10 pm
      Permalink

      Nie był łaskawy. Łaskawie wyciągnęłam komentarz z odmętów spamu.
      Linki wyglądają ciekawie, poczytam z chęcią.
      Przyznaję szczerze, że takie wywrotowe inicjatywy mnie zawsze ciekawią. Jak by to sobie Szwajcarzy urządzili, gdyby byli zmuszeni wrócić do stanu sprzed 100 lat?… Przyznaję jednak, że lepiej teoretyzować niż próbować na „żywym organizmie”.

      Reply
      • 5 czerwca, 2018 at 2:22 pm
        Permalink

        Co ten filtr taki niemily? Przeciez nie wrzucam linkow z golymi cyckami!

        Mnie rowniez ciekawia wywrotowe inicjatywy, ale ta idzie moim zdaniem za daleko. Ktos kto proponuje tego typu zmiany systemowe jest albo kompletnym ignorantem, albo celowo szkodzi. Na pewno zas wykorzystuje brak wiedzy lub naiwnosc ludzi. Bo gdy czytam na stronie https://www.vollgeld-initiative.ch/statement-teilen (znowu wrzucam linka, i znowu nie ma tam ZADNYCH cyckow) wypowiedzi zwolennikow inicjatywy, to mi sie wydaje, ze wiekszosc z nich nie rozumie kompletnie jak dziala system bankowy, jak krazy pieniadz „w przyrodzie”, na czym polega kredyt i jaka sile daje gospodarce. Bardzo czesto myli im sie ponadto mikroekonomia z makroekonomia (argument: ja nie moge placic na kredyt, gdy kupuje w sklepie, a banki mogom. Oszukujom!!!!!111). No i wszyscy chca walczyc z kryzysem bankowym, ktory w tym kraju nigdy sie nie wydarzyl.

        Ciekawe tez jest, ze nikt nie kuma, ze z wlasnej kieszeni zfinansuje zmiany systemu: gdyby inicjatywa przeszla, banki straca spore zyski z odsetek kredytowych (bo liczba kredytow znaczaco spadnie). Zaloze sie o kazde pieniadze, ze te zyski powetuja sobie na posiadaczach kont bankowych, ktorzy beda slono bulic za kazdy przelew, za kazda transakcje karta lub za sam fakt posiadania konta w banku. A to bedzie i tak jeden z najmniej bolesnych skutkow. Eee dobra, koncze dyskusje, bo mnie zara krew zaleje.

        Reply
        • 5 czerwca, 2018 at 3:42 pm
          Permalink

          Spróbuj wrzucić cycki następnym razem, może moje filtry okażą się nieprzyzwoite.
          A tak naprawdę, to każdy link idzie do moderacji, inaczej bym została zalana „Fajny artykuł, a jak chcecie zobaczyć, jak sadzę kwiatki, zerknijcie TU:…”
          W ogólności się zgadzam, chociaż w szczególności mam pewne uwagi. Przydałyby się faktycznie reformy, jednak Vollgeld jest zbyt radykalny.

          Reply
  • 6 czerwca, 2018 at 3:57 am
    Permalink

    iekuję za ten wpis. Wiedza w nim zawarta ułatwiła mi kilka rzeczy. Naprawdę daję dużego plusa za wpis.

    Reply
  • 6 czerwca, 2018 at 8:38 pm
    Permalink

    Ja tylko przypomnę, że oderwanie pieniądza od relnej wartości nastąpiło stosunkowo niedawno, a co za tym idzie kreacja pieniądza w obecnej formie ma jakieś 40 lat. Nazywanie powrotu do systemu działającego przez wieki ‚wywrotowym’ jest ciutkę nie na miejscu.
    Swoja droga – mamy dwie firmy – jedna inwestuje z zysku, a druga bierze kredyt. Obligacje której z nich będą obarczone mniejszym ryzykiem?

    Reply
    • 7 czerwca, 2018 at 9:32 am
      Permalink

      Ryzyko zupelnie nie zalezy od tego czy ktos inwestuje z zysku czy z kredytu, a plynnosc finansowa firmy moze runac na pysk zarowno jesli przejada wlasne zyski, jak i w sytuacji gdy zyje na kredyt. Ale tez w obu tych sytuacjach plynnosc finansowa moze byc niezagrozona. Tak wiec nie widze zwiazku :).

      Nie rozumiem tez co wynika z faktu, ze jakis system dzialal przez wieki. To nie jest sensowny argument za tym, zeby do niego wracac.

      Reply
  • 7 czerwca, 2018 at 12:23 pm
    Permalink

    A ja napiszę w sposób zawoalowany ale ze względu na inteligencję czytelników bloga Aśki łatwy do przejrzenia:
    inicjatywa Vollgeld bardzo martwi Eskimosów, bo co będzie jak się okaże że gdy stopnieją dogmatycznego systemu finansowego, to przeżytkiem będzie już nie tylko bankowe iglo w jego obecnej postaci oparte na mechanizmie rezerwy cząstkowej ale także samo Eskimosi przestaną być tak wyjątkowi, jedyni, niepowtarzalni i wybrani?

    Oy vey!

    Stop! Eskimosi nie mówią oy vey 😉

    Żyjemy w czasach zmian na skalę epokową i obejmą one także system finansowy.
    Bez względu na to co myślą o tym Eskimosi 🙂

    Reply
  • 8 czerwca, 2018 at 11:45 am
    Permalink

    A jeśli Szwajcarzy zagłosują w referendum na „tak” i dojdzie do daleko idących zmian? Jak to się przełoży na kurs franka? To chyba istotne pytania, bo dzisiaj świat jest tak skonstruowany, że to co się dzieje w danym kraju ma przełożenie także na inne. Na Polskę też, szczególnie, że tylu Polaków ma kredyty we frankach.

    Reply
    • 10 czerwca, 2018 at 9:22 am
      Permalink

      Moni, ja i Ty jako prawnicy patrzymy szerzej na świat i słusznie zadajesz te pytania.
      By ulżyć Twoim troskom 😉 napiszę że ja pożegnałem franka miesiąc temu 🙂

      Ale żeby nie było że patrzę tylko końca własnego nosa: wielki nieobecny tego bloga – Medyk Helwecki zwykł mawiać, że to nie Szwajcaria posiada banki ale banki posiadają Szwajcarię.

      Najpewniej więc referendum przepadnie, bo Szwajcarzy są dość karni i jak „wadza” mówi, że nielzja to nielzja 😉

      A nawet gdyby, gdyby ….. to podejmą wszelkie kroki by utrzyma konkurencyjność gospodarki: wydrukują, dewaluują… co tam akurat centralnym szamanom będzie potrzebne by gospodarka dobrze funkcjonowała….

      Reply
      • 11 czerwca, 2018 at 3:08 pm
        Permalink

        Medyk Helwecki to się namiętnie wypowiada w internecie gdzie popadnie, nawet już komentował to referendum w harakterystyczny dla siebie pogardliwo-buńczucznie-prześmiewczy sposób, ale może nie będę przekelejał jego tekstów. 🙂

        Reply
        • 11 czerwca, 2018 at 6:19 pm
          Permalink

          Stefanku: Medyk to mój serdeczny kolega, tak więc proszę uprzejmie o nieatakowanie mojego kolegi:)

          Reply
          • 11 czerwca, 2018 at 7:23 pm
            Permalink

            To miło 🙂 Po prostu kiedyś strasznie Medyk pojechał bluzgami wobec Joasi i to takimi super mięsistymi, sam czytałem, więc stałem się troszkę bardziej niechętny do Medyka 🙂

          • 11 czerwca, 2018 at 7:37 pm
            Permalink

            Powiedz Medykowi, że ma przyjść i prosić blabliblu o przebaczenie, może będzie mógł tu pisać znowu jak dawniej 🙂

  • 11 czerwca, 2018 at 12:57 pm
    Permalink

    Jarek, trudno nie zgodzić się z tym co napisałeś. Podoba mi się określenie „centralni szamani”. Ciekawe jak zareagują Klienci jak przy okazji rozmów użyję takiego sformułowania, a użyję na pewno. Jesteś szczęśliwcem, że pożegnałeś się z frankiem, pewnie bez żalu z Twojej strony.

    Reply
  • 19 czerwca, 2018 at 2:23 pm
    Permalink

    Jo, sugestia na temat nowego artykulu – pensja minimalna w Szwajcarii. Kazdy wie, ze nie ma ogolnokrajowej – ale jak to jest z minimalnymi pensjami ustalanymi w kantonach oraz „branzowymi”? Oraz dlaczego Szwajcarzy odrzucili ten pomysl w referendum? (Charakter? Pragmatyzm?)

    Reply
  • 20 czerwca, 2018 at 12:23 am
    Permalink

    Bardzo dobrze opracowane i akurat na tematy które mnie interesują, czyli – tematy ekonomiczne ze szwajcarii 😉

    Reply
  • 7 lipca, 2018 at 3:04 pm
    Permalink

    Twój blog uznaję za najlepszy polskojęzyczny przyczółek w światowej blogosferze. 😉

    Reply

Pozostaw odpowiedź Monika Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.